Praca w godzinach nadliczbowych i porze nocnej nie dla każdego

Nie zawsze pracodawca będzie mógł od swojego pracownika wymagać, aby ten pozostał w pracy w godzinach nadliczbowych lub też pracował w porze nocnej. O jakich pracownikach mowa?

Praca, która wykonywana jest w godzinach nadliczbowych wymaga od pracownika zwiększonego wysiłku. Warto jednak pamiętać, że polecenie jej wykonywania nie jest dla zatrudnionego wiążące i zawsze może on odmówić. Z drugiej strony, zgodnie z art. 151 § 1 Kodeksu pracy: „Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie: 1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii; 2) szczególnych potrzeb pracodawcy”. Inaczej mówiąc, praca w godzinach nadliczbowych nie jest możliwa w każdym przypadku, zaś niektóre grupy zatrudnionych nie mogą jej wykonywać w żadnej sytuacji.

Kobiety w ciąży

W stosunku do pracownic, które spodziewają się dziecka, obowiązuje bezwzględny zakaz pracy w nadgodzinach. Warto przy tym pamiętać, że pracodawca, który łamie taki przepis, narusza prawa pracownika. Dodatkowo nie ma tu znaczenie ewentualna zgoda przyszłej matki – w każdym przypadku jest ona bezskuteczna.
Pracująca kobieta w ciąży nie może też świadczyć pracy w godzinach nocnych. W przypadku, jeżeli dotychczas pracowała wyłącznie na nocki, pracodawca jest zobowiązany przenieść ją do innej pracy. Gdy podmiot zatrudniający nie ma takiej możliwości, musi zwolnić przyszłą matkę z obowiązku świadczenia pracy. Pracy w godzinach nocnych nie będą też mogły wykonywać osoby, które opiekują się dzieckiem do 4 roku życia chyba, że wyrażą na to zgodę.

Pracownicy młodociani

W nadgodzinach, jak i porze nocnej nie można też zatrudniać pracowników młodocianych. Pracownikiem młodocianym są osoby, które ukończyły 16-ty rok życia i jednocześnie nie ukończyły 18-go roku życia. Pracodawcy mają możliwość zatrudniania pracowników młodocianych w celu przygotowania zawodowego lub też przy wykonywaniu lekkich prac.

praca
Jesteś pracodawcą? Sprawdź, kogo nie zatrudnisz w nadgodzinach i godzinach nocnych. Zdjęcie pochodzi ze strony: www.pixabay.com

Osoby niepełnosprawne

Podobny zakaz odnosi się także do osób niepełnosprawnych. Z punktu widzenia pracodawcy istotnym jest, że ograniczenie to odnosi się do każdego pracownika niepełnosprawnego i to bez względu od stopnia jego niepełnosprawności. Z drugiej strony trzeba podkreślić, że zakaz ten nie jest bezwzględny, co oznacza, że nie w każdym przypadku będzie obowiązywał. W przypadku godzin nadliczbowych mowa o dwóch sytuacjach:

  • pracownik zatrudniony jest przy pilnowaniu mienia,
  • pracownik złożył stosowny wniosek, który dodatkowo został podparty wydaną przez lekarza zgodą na pracę w nadgodzinach.

Warto pamiętać, że pracownicy niepełnosprawni mogą też wykonywać pracę w godzinach nocnych. W takim przypadku, co warto podkreślić, zatrudniony musi uzyskać zgodę od lekarza, który sprawuje nad nim opiekę. W przeciwnym przypadku wykonywanie takiej pracy przez pracownika niepełnosprawnego nie będzie możliwe.