Kiedy i dla kogo ustanawia się kuratora?

Zasadniczym celem kurateli jest pomoc osobom, które z pewnych względów nie mogą samodzielnie zadbać o siebie. Przyczynami takiego stanu są zawsze albo przeszkody natury prawnej albo faktycznej. Czym charakteryzuje się kuratela? Kiedy niezbędne jest ustanowienie kuratora?

Obowiązujące prawo nie przyznaje zdolności do czynności prawnych osobom niepełnoletnim czy ubezwłasnowolnionym. W takich przypadkach działa właśnie opieka lub kuratela. Z punktu osób zainteresowanych ważnym powinno być, że te dwa pojęcia nie są równoznaczne. Dzieje się tak z uwagi za ogólną zasadę, jaką jest stosowanie przepisów dotyczących opieki do kurateli. Poniżej zamieszczona tabelka wskazuje na główne różnice pomiędzy tymi dwiema instytucjami.

	Opieka	Kuratela
Kto ustanawia?	Wyłącznie sąd.	Przeważnie sąd, może również organ administracyjny.
Jak jest powoływana?	Opiekun ustanawiany jest przez sąd.	Kuratora powołuje się z urzędu (postanowieniem sądu) lub na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora
Dla kogo?	Tylko dla osób fizycznych.	Szeroki kręg osób, w tym również osoby fizyczne.
Charakter	Bardziej trwały.	Przejściowy.
W czyim interesie jest ustanawiana?	Ma charakter prawnorodzinny, dbałość o interesy konkretnej osoby.	W interesie ogólnym.
Obowiązki kuratora i opiekuna	Opiekun jest zawsze przedstawicielem ustawowym osoby, która została poddana opiece.	Kurator nie zawsze jest przedstawicielem ustawowym osoby, dla której ustanowiono kuratelę.
Odpłatność	Zasadniczo nieodpłatna.	Kurator może żądać wynagrodzenia za swoją pracę.

Jakie wyróżnia się rodzaje kurateli?

Ważne jest, że kuratela jest instytucją bardzo zróżnicowaną. Oznacza to, że zarówno zakres obowiązków kuratora, jak i samo ustanowienie kurateli zależy od okoliczności oraz przepisów. Warto jednak wskazać, że możliwe jest dość dokładne wyliczenie sytuacji, w których najczęściej dochodzi do ustanowienia kuratora. Mowa tu o:

• osobach ubezwłasnowolnionych całkowicie,
• dzieciach poczętych,
• osobach niepełnosprawnych,
• osobach nieobecnych.

Są jednak i inne sytuacje, w których możliwe będzie ustanowienie kuratora. Otóż, może on zastąpić przedstawiciela ustawowego, gdy ten nie może działać, może również zostać powołany wyłącznie do zarządzania majątkiem danej osoby. Możliwe jest też ustanowienie kuratora w celu reprezentacji osoby nieobecnej w postępowaniu cywilnym wówczas, gdy nie można doręczyć jej pism.

Kiedy ustaje kuratela?

Podobnie jak opieka, tak i kuratela jest uchylana wówczas, gdy nie jest ona już potrzebna, czyli ustał cel, w jakim została ustalona. Inną możliwością jest uchylenie kurateli wówczas, gdy kurator spełnił swój obowiązek, czyli określone zadanie. W takim przypadku nie jest konieczne wydawanie orzeczenia przez stosowany organ, gdyż kuratela ustaje tu z mocy prawa.