Część przestępstw ścigana jest na wniosek pokrzywdzonego. Mowa o tak zwanych przestępstwach wnioskowych. Jakie do nich należą?
Podstawową kwestią jest fakt, że nie można utożsamiać przestępstw ściganych na wniosek pokrzywdzonego z przestępstwami ściganymi z oskarżenia prywatnego. Gdy mowa o puli przestępstw wnioskowych, to postępowanie w nich toczy się tak samo, jak w przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego. Istotnym punktem jest jednak wniosek, bez którego postępowanie nie może się toczyć. Inaczej mówiąc, tylko i wyłącznie od pokrzywdzonego zależy, czy sprawca przestępstwa będzie ścigany.
Jakie przestępstwa są ścigane na wniosek?
Pula przestępstw, które są ścigane na wniosek pokrzywdzonego jest pokaźna. Warto jednak wymienić te, które w praktyce występują najczęściej:
- kradzież (art. 298 Kodeksu karnego), kradzież z włamaniem (art. 279 Kodeksu karnego),
- uchylanie się od spełniania obowiązku alimentacyjnego (art. 209 § 1 Kodeksu karnego),
- groźba karalna (art. 190 § 1 Kodeksu karnego),
- zgwałcenie (art. 197 Kodeksu karnego),
- przywłaszczenie rzeczy na szkodę osoby najbliższej (art. 284 § 1-3 Kodeksu karnego).
Stosowny wniosek o ściganie zawsze należy złożyć do organów ścigania. Najczęściej jest on składany przez osobę pokrzywdzoną razem z zawiadomieniem o przestępstwie, często nie jako osobny dokument, ale wpis do protokołu. Niezależnie od formy z przekazanej informacji musi jasno wynikać, że pokrzywdzony jest zainteresowany ściganiem sprawcy.
W praktyce może dojść do sytuacji, w której o przestępstwie zawiadamia organy ścigania nie pokrzywdzony, ale osoba trzecia. Pokrzywdzony musi zostać wtedy wezwany do złożenia stosownego oświadczenia.
Pokrzywdzony to osoba małoletnia
Ofiarą przestępstwa może paść osoba małoletnia. W takim wypadku wniosek o ściganie przestępcy składają – w jego imieniu – przedstawiciele ustawowi. Najczęściej są to rodzice. Jeżeli nie zdecydują się oni na złożenie wniosku o ściganie, to może ingerować sąd opiekuńczy. Taka sytuacja odnosi się jednak tylko i wyłącznie do sytuacji, w której brak ścigania sprawcy byłby sprzeczny z dobrem dziecka.
Niezależnie od tego, czy pokrzywdzonym jest osoba pełnoletnia czy małoletni, wniosek złożyć można do momentu, w którym nie doszło do przedawnienia karalności określonego przestępstwa.
Cofnięcie wniosku
W praktyce istnieje możliwość cofnięcia wniosku o ściganie. Wymaga to jednak zgody prokuratora lub sądu w zależności od zaawansowania sprawy. Co więcej, nie będzie to możliwe po odczytaniu aktu oskarżenia po pierwszej rozprawie. W przypadku, gdy pokrzywdzony zdecyduje się na cofnięcie wniosku, musi zostać pouczony. Cofnięcie może być przy tym złożone na piśmie lub ustnie do protokołu.
Potrzebujesz pełnomocnika w sprawie karnej? Zapraszam do zapoznania się z moją ofertą.