Zarówno rozwód, jak i separacja to instytucje, które zostały powołane do rozwiązywania kłopotów, które pojawiły się w związku małżeńskim. O ile rozwód definitywnie kończy małżeństwo, o tyle separacja wywołuje skutki mniej dolegliwe. Kiedy rozważać rozwód, kiedy zaś separację?
Choć pomiędzy wymienionymi w temacie instytucjami zachodzą podobieństwa, to przesłanki do orzeczenia rozwodu lub separacji są odmienne. Co więcej, separację można podzielić na faktyczną i sądową. Główna różnica pomiędzy tymi dwiema instytucjami sprowadza się jednak do tego, że rozwód kończy małżeństwo definitywnie, zaś separacja pozwala małżonkom odpocząć od siebie i spojrzeć na kłopoty, które pojawiły się w związku z dystansem. Zainteresowane osoby muszą przy tym pamiętać, że separacja – podobnie, jak rozwód – pociąga za sobą określone skutki prawne.
Czym jest separacja?
Istota separacji wyrażona została w art. 611 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację”. Małżonkowie mogą przy tym zdecydować się na separację faktyczną, która nie pociąga za sobą określonych skutków prawnych, mogą również podjąć decyzję o separacji prawnej orzekanej właśnie przez sąd. Niezależnie od rodzaju separacji, trzeba pamiętać, że małżonkowie pozostający w niej nie mogą ponownie zawrzeć małżeństwa. Ponadto, są też zobowiązani do wzajemnej pomocy.
Skutki orzeczenia separacji
Zgodnie z art. 614 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego orzeczenie separacji przez sąd ma takie same skutki jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. O ile zatem ustaje wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami, to trzeba pamiętać, że małżonek nie może choćby wrócić do poprzednio noszonego nazwiska. Małżonkowie, którzy decydują się na separację faktyczną muszą też pamiętać, że sąd rozstrzygnie o władzy rodzicielskiej, jeżeli posiadają dzieci.
Rozwód – rozpad trzech więzi
Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód”. Inaczej mówiąc, aby małżonkowie otrzymali rozwód, konieczne jest wykazanie, że pomiędzy nimi przestała istnieć więź uczuciowa, fizyczna i majątkowa. Z wnioskiem o rozwód może przy tym wystąpić każda ze stron. Co ważne, sąd orzekając o rozwodzie, może stwierdzić, czy któryś z małżonków ponosi wyłączną winę za rozpad pożycia, jeżeli jedna ze stron złożyła taki wniosek.
Skutki rozwodu
Wśród najważniejszych skutków rozwodu – w odróżnieniu od separacji – należy wskazać na fakt, że byli małżonkowie mogą ponownie zawrzeć związek małżeński. Ponadto, w ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek, który zmienił swoje nazwisko z uwagi na fakt zawarcia związku małżeńskiego, może do niego powrócić. Sąd orzekając rozwód rozstrzyga też o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Może on również dokonać podziału majątku wspólnego, ale tylko wtedy, gdy przeprowadzenie tego podziału nie przedłuży postępowania.
Spotkanie w sądzie
Niezależnie od tego, czy małżonkowie zainteresowani są separacją formalną, czy też rozwodem, konieczne jest wydanie właściwego orzeczenia przez sąd. Warto przy tym zauważyć znaczącą różnicę – o ile orzeczenie o separacji może zostać wydane w trybie nieprocesowym, o tyle orzeczenie o rozwodzie zawsze wymaga przeprowadzenie procesu. Z tego też względu w praktyce znacznie łatwiej małżonkom uzyskać separację niż rozwód.