Instytucja świadka koronnego istnieje w Polsce od 1998 roku. Dzięki niej udało się rozbić kilka największych grup przestępczych w Polsce. Jak wygląda ochrona świadków koronnych w Polsce? Kto na taką może liczyć?
Aktualnie w Polsce nie ma spójnego programu ochrony świadków. W tym zakresie środki regulowane są w różnych aktach prawa – od ustaw po zarządzenia, które wydawane są przez Komendanta Głównego Policji. Zakres ochrony osoby, które zdecydowała się zeznawać zależy przy tym głównie od tego, jaki posiada ona status. Świadek koronny to osoba, która w zamian za nietykalność składa przed śledczymi obszerne wyjaśnienia dotyczące wszystkich przestępstw, jakich dokonała grupa przestępcza. Oznacza to, że jest to osoba, która wcześniej popełniała przestępstwa i ma status podejrzanego w sprawie karnej.
Kiedy stosowana jest ochrona świadków koronnych?
Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1997 roku o świadku koronnym tę instytucję stosuje się tylko i wyłącznie w sprawach dotyczących o przestępstwa popełnione w zorganizowanej grupie. Zgodnie z art. 3 § 1 tej ustawy, możliwe jest dopuszczenie dowodu z zeznań świadków koronnych, jeżeli łącznie zostały spełnione następujące warunki:
-
do chwili wniesienia a aktu oskarżenia do sądu jako podejrzany w swoich wyjaśnieniach przekazał organowi prowadzącemu postępowanie informacje, które mogą przyczynić się do ujawnienia okoliczności przestępstwa, wykrycia pozostałych sprawców, ujawnienia dalszych przestępstw lub zapobieżenia im i ujawnił majątek swój oraz znany mu majątek pozostałych sprawców przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
-
podejrzany zobowiązał się do złożenia przed sądem wyczerpujących zeznań dotyczących osób uczestniczących w przestępstwie czy okoliczności jego popełnienia.
Jednocześnie przepisów ustawy nie stosuje się wobec podejrzanych, którzy w związku z udziałem w przestępstwie lub przestępstwie skarbowym:
-
usiłował popełnić albo popełnił zbrodnię zabójstwa lub współdziałał w popełnieniu takiej zbrodni,
-
nakłaniał inną osobę do popełnienia czynu zabronionego, który został określony w katalogi ustawy i to w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego,
-
kierował zorganizowaną grupą albo związkiem mającymi na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego.
Garść statystki
Jak podaje „Rzeczpospolita” w Polsce jest aktualnie 107 świadków koronnych. Z ich pomocy najczęściej korzystali warszawscy śledczy. Warto przy tym dodać, że świadkowie koronni, z którymi dziennikarze przeprowadzali wywiady podkreślają, że ich życie nie jest łatwe, gdyż wciąż obawiają się zemsty dawnych kompanów. Państwo, owszem, zapewnia im nową tożsamość czy też policyjną ochronę, ale dzieje się tak dopiero po tym, gdy zapadną ostateczne wyroki. Z danym przekazywanych przez Rzeczpospolitą wynika, że dotychczas program zakończono tylko wobec 10 osób z wyżej wskazanej puli.