Spadek z długami. Przyjąć czy odrzucić?

Śmierć osoby fizycznej wywołuje określone konsekwencje. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na jego następców prawnych. Co w sytuacji, gdy zobowiązań jest więcej niż praw?

Gdy mowa o dziedziczeniu, wiele osób uważa, że spadkobiercą jest wyłącznie osoba wskazana przez spadkodawcę w testamencie. Tymczasem, zgodnie z obowiązującymi przepisami, istnieje po prostu pierwszeństwo dziedziczenia testamentowego przed ustawowym. W praktyce zatem można wskazać spadkobierców ustawowych. Wyróżnia się przy tym 7 grup: małżonek i dzieci spadkodawcy, małżonek i rodzice spadkodawcy, rodzice spadkodawcy, rodzeństwo spadkodawcy, dziadkowie spadkodawcy i ich zstępni, pasierbowie spadkodawcy i spadkobiercy konieczni (gmina, Skarb Państwa).

Przyjąć lub odrzucić

Zasadniczo spadkobierca nie jest zobowiązany do przyjęcia spadku. Oznacza to, że może zdecydować, czy jest zainteresowany dziedziczeniem po zmarłym. W wyznaczonym terminie ma on możliwość przyjąć spadek lub go odrzucić. W praktyce niezbędne jest zorientowanie się, jakie elementy wchodzą w skład spadku. Jeżeli są to prawa majątkowe, nie powinny być one problemem. Gorzej, jeżeli na spadek składają się wyłącznie zobowiązania (np. nieuregulowane płatności, kredyty). W takiej sytuacji spadkobierca powinien dobrze zastanowić się, czy jest zainteresowany przyjęciem spadku.

Spadek długami? Sprawdź, co możesz zrobić? Zdjęcie: pixabay.com
Spadek długami? Sprawdź, co możesz zrobić? Zdjęcie: pixabay.com

Trzy możliwości

W praktyce, gdy mowa o spadku, każdy spadkobierca ma 3 możliwości:

  • przyjąć spadek wprost – wówczas nabywa on spadek definitywnie (za długi odpowiada bez ograniczeń),
  • przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – nabywa spadek pozostawiony przez spadkobiercę, niemniej jednak za długi zmarłego odpowiada wyłącznie do wysokości aktywów spadku,
  • odrzucić spadek.

Przyjmując, że spadkodawca pozostawił po sobie majątek o wartości 10 000 zł i jednocześnie długi o wartości 15 000 zł, spadkodawca będzie musiał odpowiednio:

  • dołożyć brakujące 5 000 zł z własnego majątku, jeżeli zdecyduje się na przyjęcie spadku wprost,
  • spłacić jedynie dług do wysokości 10 000 zł – wówczas, gdy zdecyduje się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza,
  • nie otrzyma nic, nie będzie spadkobiercą i nie będzie miał obowiązku regulowania długów spadkobierca – gdy odrzuci spadek.

Z punktu widzenia osób, które dowiedziały się o powołaniu do spadku, w którym zobowiązania przekraczają jego wartość czynną, najrozsądniejszym rozwiązaniem wydaje się przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza lub jego odrzucenie.