Z powództwa przeciwegzekucyjnego skorzystać może zarówno dłużnik, jak i osoba trzecia. To właśnie takiemu gronu zainteresowanych ustawodawca w Kodeksie postępowania cywilnego daje możliwość obrony przeciwko egzekucji. W jaki sposób skorzystać z powództwa egzekucyjnego?
Z punktu widzenia dłużnika lub osoby trzeciej instytucja powództwa przeciwegzekucyjnego ma zasadnicze znacznie dla zapewnienia im merytorycznej obrony. Mowa tu o sytuacji, gdy egzekucja jest niezgodna z prawem, gdyż z tytułu wykonawczego nie wynika wymagalność obowiązku dłużnika lub też osoby trzeciej. Warto przy tym wskazać, że w Kodeksie postępowania cywilnego przewidziane są dwa rodzaje powództwa przeciwegzekucyjnych. Mowa tu odpowiednio o:
-
powództwach opozycyjnych (do jego wytoczenia jest legitymowany dłużnik),
-
powództwach ekscydencyjnych lub interwencyjnych (do jego wytoczenia jest legitymowana jest osoba trzecia).
Co do zasady zarówno jedne, jak i drugie powództwa stanowią środek prawny, za pomocą którego bronić może się dłużnik lub właśnie osoba trzecia.
Powództwo opozycyjne
Gdy mowa o powództwie opozycyjnym, to należy wskazać, że służy ono przede wszystkim do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo jego ograniczeniu. Nie prowadzi ono przy tym do ponownego rozpoznania sprawy, ale ma na celu pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego. Oznacza to, że nie zostaje podważona treść orzeczenia sądowego, które zaopatrzone zostało w klauzulę wykonalności. Zasadniczo zatem sprowadza się to do wykazania, że tytułu zawiera treść, która nie odpowiada stanowi rzeczy. Zgodnie z art. 840 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego ma to miejsce wówczas, jeżeli tytuł wykonawczy:
-
przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście,
-
po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane, gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten był przedmiotem rozpoznania w sprawie,
-
małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.
Kiedy powództwo ekscydencyjne?
Jak wskazano powyżej, powództwo ekscydencyjne przysługuje osobom trzecim, które nie są stroną postępowania egzekucyjnego. Za jego pomocą osoba taka może żądać zwolnienia zajętego przedmiotu w drodze postępowania egzekucyjnego, jeżeli skierowanie do tego przedmiotu egzekucji narusza jej prawa (art. 841 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Oznacza to, że powództwo interwencyjne chroni prawa osoby trzeciej. Warto przy tym dodać, że może zostać ono wytyczone dopiero po wszczęciu postępowanie egzekucyjnego i zajęciu przez komornika sądowego określonego przedmiotu, który należy do osoby trzeciej. W praktyce dotyczy to między innymi zajęcia całej nieruchomości, zaś osoba trzecia jest jej współwłaścicielem.